19 september 2010

De Dalai Lama is een lul

Tegen de gevestigde orde aan schoppen blijft ook op latere leeftijd cool en dat zal zeker meespelen in mijn mening over de Dalai Lama. Maar hijzelf werkt ook aardig mee met verschrikkelijk dommige opmerkingen. Ik zag hem laatst weer in het erg toffe Canvas-programma In Godsnaam, waarin Annemie Struyf verschillende religieuze leefgemeenschappen op heeft gezocht. In die periode kwam de Dalai Lama net naar de lage landen en het team van In Godsnaam investeerde behoorlijk wat moeite om als gewone toehoorders van de Dalai Lama aanwezig te kunnen zijn bij een manifestatie rond hem. Hij zei daarbij dit juweeltje van onzin: "Ieder staat in zijn eigen traditie. Wij in Tibet volgen onze eigen religie. Europeanen zouden dat ook moeten doen. Het boeddhisme is van Tibet. Het jodendom en het christendom zijn de natuurlijke religies van Europa."
Even los van mijn eigen voorkeur voor het, Chinese, taoïsme; dit klinkt toch ongelooflijk dom?! Het boeddhisme allereerst is niet de 'natuurlijke religie van Tibet'. Het is daar primair al niet eens ontstaan. Een gebied heeft geen 'natuurlijke religie'. Dat jodendom heeft de Dalai Lama er natuurlijk met de haren bijgesleept. Het jodendom hoort over de hele wereld 'thuis'. De Dalai Lama wilde het waarschijnlijk vooral noemen om niet de gevoeligheid van antisemitisme te raken hier in Europa. Even zo goed zou het netjes van hem geweest zijn als hij inmiddels de islam eens zou gaan noemen. De sentimentele angst van nationalistische partijen verbloemt de waarheid niet: de islam heeft een grote Europese tak. Daar kun je niet omheen. De islam is een Europese religie. Wie de geschiedenis van Europa wil gebruiken om de 'natuurlijke religie' van dit gebied vast te stellen zal sowieso eerder de polytheïstische religies van de Grieken, Romeinen en Germanen noemen dan jodendom, christendom en islam. Maar ook die religies zijn hier tijdelijk de grootste religies geweest. De Dalai Lama heeft zijn huiswerk Europese Geschiedenis in ieder geval niet gedaan en gooit los daarvan een stelling op die nergens op slaat.

Hij wordt op handen gedragen en dat zou ik ook doen als hij wat zinnigs zei, maar de meeste van zijn uitspraken (in boeken of op tv) zijn dooddoeners of ontberen logica of kennis. Ik verdenk zijn boeken er sowieso van dat ze door ghost writers in elkaar zijn gezet. De Dalai Lama is, vermoed ik, een etiket geworden voor westerlingen. Zoals Mandela dat ook is. Als we een toonbeeld van pacifisme, mededogen en vergevensgezindheid voor ons geestesoog willen hebben, dan kiezen we deze twee heren als figuranten. Dat zij in hun leven daar dat toonbeeld niet van zijn (geweest) is een ongewenst bijeffect en wordt dan ook genegeerd.

Tibet heeft een glansrol als bezette staat. Dat is grof gezegd en daarom ook een verzachting: de marteling, de ballingschap en de gevangenzetting zonder processen zijn echt en moeten gestaakt worden. Maar Tibet is, ontken het niet, het etiket gaan dragen van vredelievende slachtoffers van een regime. Misschien ongewenst door de Tibetanen zelf, maar dat imago floreert. En hoewel het regime echt en moorddadig is, is Tibet dat imago niet waard. Tibet was een theocratie voordat de Chinezen er kwamen. De Chinezen brachten geen grote voorspoed maar wel verlossing van die machtige en verdorven theocratie. Een aantal kloosters regeerden het land en legden regels op met het valse, absolutistische keurmerk van goddelijkheid. Lijfstraffen waren normaal, welvaart werd afgezworen tenzij die welvaart de kloosters toekwam. Absolute gehoorzaamheid werd afgedwongen en de gelijkwaardigheid van man en vrouw werd afgewezen. Vrouwen waren werkpaarden en nonnen waren inferieur aan monniken. Dat laatste bestaat uiteraard nog steeds want de religie is niet veranderd.

Je zou kunnen stellen dat ieder land zich de mores aan mag meten die ze voor zichzelf goed vindt. Als stokslagen door de gehele bevolking normaal worden gevonden dan is er geen externe superioriteit van een ander volk die kan beweren dat die stokslagen afgeschaft moeten worden. Ieder volk heeft zijn eigen tempo van vooruitgang. En daarna wordt er gewezen naar het langzame democratiseringsproces van Irak dat door de Amerikaanse bezetting opgejaagd wordt. Ik voel door deze alinea een dringende behoefte om nog eens een blogpost te schrijven met citaten en mijn eigen kleine redenaties over het niet bestaan van vooruitgang hoe dan ook.

Maar voordat de moslims de macht kregen in India was het gangbaar dat de weduwe tegelijkertijd met haar overleden echtgenoot werd verbrand. Want er zou geen enkele reden zijn waarom zij nog verder mocht leven. En voordat de Spanjaarden in Mexico de macht grepen was het gebruikelijk dat veroverde volkeren en eigen kinderen door de Maya's aan de zonnegod werden geofferd. Mel Gibson heeft er nog zo'n kwaliteitsfilm over gemaakt zoals alleen hij kwaliteitsfilms kan maken...Hier in Nederland en in Denemarken en Engeland zijn genoeg veenlijken gevonden om de theorie te ondersteunen dat hier ook mensenoffers zijn gepleegd. Noem mij vooringenomen maar volgens mij is het een zegening dat deze religieuze praxis een halt toe is geroepen door een nieuwe religie.

Annemie Struyf bezocht in In Godsnaam ook een Tibetaans klooster in de Ardennen. Drie Tibetaanse monniken leven daar in een gemeenschap met verder Europese volgelingen. Annemie constateerde in een eerdere aflevering al dat het Japanse Zenboeddhisme meer westerse mannen dan westerse vrouwen aantrekt. Bij het Tibetaans boeddhisme is dat precies andersom. De drie monniken leven er tussen de vrouwen. Struyf's theorie is dat het Zenboeddhisme met zijn strakke discipline de man meer aantrekt. Het Tibetaanse boeddhisme met die bloemrijke liturgie, die geestenwereld en de esoterische kennis die niet via taal of boek maar via mythische weg van leraar op leerling overgaat, spreekt de vrouw meer aan.

Je ziet in die aflevering twee novicen op oudere leeftijd. Beiden wonen al een aantal jaar in het klooster en wachten op hun wijding tot non. Hun leraar laat zich door hen bedienen met voedsel, kleding en kussens om hem gemakkelijk te kunnen laten zitten. De vrouwen voeren elke huishoudelijke klus uit, zoals je dat in ieder klooster door novicen en jongere gewijden ziet gebeuren. Uitzicht op een wijding hebben de vrouwen niet. Er is geen vaste periode van noviciaat. De één is na vijf jaar klaar om gewijd te worden, de ander na acht en weer een ander na vijftien. De monnik verduidelijkt aan Struyf: op een ochtend zal hij wakker worden en doorgegeven gekregen hebben dat het tijd is voor de wijding van die of die. Moedeloosheid klinkt door bij de vrouwen. Ze hebben alles opgegeven voor een doel dat maar niet dichterbij komt. Rationeel proberen ze de moed erin te houden met de geijkte redenaties dat je het eigen lot niet in de hand hebt. Dat je moet kunnen loslaten en vertrouwen. Na de uitzending verschijnt een tekst in beeld dat geen van de twee vrouwen inmiddels al gewijd is. Eigenlijk leiden al Struyf's uitzendingen tot de conclusie dat vluchten in die religieuze gemeenschappen leidt tot teleurstelling, misbruik en angst voor de wereld die je verlaten hebt sinds je in die veilige cocon bent getreden.



Ik heb lang geleden hier beloofd te beredeneren waarom ik de Dalai Lama een lul vindt. Moge dit een bewijs zijn dat ik mijn beloften hier niet vergeten ben. Al is de redenatie over zijn lulligheid naar mijn mening niet zo sterk uit de verf gekomen als ik zou willen. Een tweede blogpost over zijn gebrekkigheid is mogelijk, maar laat ik dit vooral niet beloven. Er liggen nog zoveel beloofde blogposts te wachten om geschreven te worden.

Geen opmerkingen: