Observatie

Luisterend naar mensen en kijkend naar mensen ontstaat begrip voor wat ze willen doen. Het is geen zelfwegcijfering. Het is koele berekening uit zelfbescherming. Die ander ben jij en die ander is jij.

Schreeuwen

Ik lijk wel een toeschouwer van mijn eigen leven. Ik zie wat anderen voor me doen - of juist niet voor me doen - en ik lijk er niet bij te zijn. Ik ben niet actief en er wordt van mij weinig activiteit gevraagd. Ik dacht dat het uitmaakte welke grondfilosofie ik koos, maar het maakt geen verschil. Wat doorsijpelt, door elke houding heen, is mijn desinteresse, mijn verbazing, mijn vermoeidheid, mijn falend vermogen echt uit te drukken wat mij bezighoudt. Ik ben niet blij met zo veel geluid om mij heen. Mijn rol als aanstuurder. Ik mis het achterover leunen, bekijken, onderzoeken - in alle stilte zijn. Ik voel me opgejaagd. Steeds het geluid weer in. Steeds anderen aandacht schenken. Steeds afleiding. Steeds het gevoel hebben niet kunnen werken aan wat mijn werk is en wat recht voor mij ligt. Ik kan wel schreeuwen.

Angst

Fear is an illusion of safety.

Individualiteit opgeven

De film Ladyhawke, met Rutger Hauer, is een film die verhaalt over een geestelijke die een bepaalde vrouw wil hebben. Zij wil hem niet en hij voorkomt dan dat iemand haar wel zal hebben. Dat het hier een verplicht celibatair betreft, maakt de wens nog oneigenlijker.

Het is een bekend thema sinds de Griekse mythologie: een machtig man begeert een bekoorlijke vrouw die in hem geen interesse heeft. Aangezien macht betekent dat je krijgt wat je wilt, wordt de voorkeur van de vrouw geweld aangedaan. Hij krijgt haar kwaadschiks of niemand krijgt haar. Ze is een speelbal in zijn handen.

Historisch is dit vaak voorgekomen en vele vrouwen hebben zich in het lot geschikt. Ze zijn gaan samenleven met de man die hen een andere keuze onmogelijk maakte. Hieruit en uit de misdaad van verkrachting spreekt de strijd van het individu, dat zijn rechten gerespecteerd wil zien, en het buiten het individu omgaande lot. De vrouwen in deze voorbeelden (maar voor mannen geldt deze strijd net zo goed) staan voor de beslissing met het lot mee te leven, het geëffende pad te volgen, of ten onder te gaan. Geen van tweeën zijn de opties goed voor de individuele vrijheid. Zeker vroeger, toen reputatie levensbepalend was, maar bij het voorbeeld van verkrachting tegenwoordig nog steeds, wordt het individu voor de voeten geworpen zijn individualiteit en zijn persoonlijke rechten op te geven. Bij een verkrachting voor kortere tijd, bij een gevangenschap, zoals de vrouwen hierboven, voor langere tijd.

Religies, inclusief het daoïsme, pleiten ervoor het pad te volgen. Gods wegen. Wel zonder erbij te kunnen vermelden welk pad het jouwe is en welk niet. Religies, inclusief het daoïsme, beschouwen het een sluitstuk geen individu meer in jezelf te zien, maar enkel een deel van het grotere geheel. Religies wapenen tegen situaties waarin je je individualiteit kwijtraakt en zeggen zo mede dat individualisme schijn is.

De externe verleiders

Om niet te hoeven erkennen dat het in ons allen zit om een ander te benadelen is het exclusieve kwaad bedacht. Een externe verleider waar we angst voor mogen hebben. Het bestaat niet. Het is dichterlijke vrijheid.

Het exclusieve goed bestaat evenmin. Zuiver goed is er niet. En dat is troostrijk voor een perfectionist. Ik ben even ontoereikend als een ander. Perfect is er niet. Andermans zwakke plekken zijn het meest fascinerend. Hoe ik er naar speur. Omdat het me goed doet.

Goed schrijven is contrair aan spreken

"Het talent om te schrijven komt voort uit het onvermogen om te spreken, om openhartig te zijn."

- Connie Palmen in Logboek van een Onbarmhartig Jaar

Maakbaar

Toen mijn moeder me op mijn zesde de mogelijkheid gaf mijn naam te veranderen, leerde ze mij dat het leven maakbaar is. Ik ben gehecht geraakt aan de optie elke beslissing terug te kunnen draaien. Het is de reden waarom ik onbewust beslissingen die een definitief resultaat hebben weiger te maken. Het is de reden waarom ik de natuur de kans geef mij moeder te maken of juist niet. Zo hoef ik zelf dat besluit niet te nemen en kan de beslissing me door niemand, inclusief mijzelf, aangerekend worden.
Het is waarschijnlijk de reden waarom ik gewicht verlies en weer bij-eet. Omdat het me geruststelt dat ik zowel voor slank als voor dik kan kiezen. Slank zou mij een positievere bejegening door anderen opleveren. Meer aandacht. Maar die aandacht zou in mijn ogen de verkeerde intentie hebben. Ik wil niet naderen, want dan kan ik opgenomen worden als onderdeel van hen en niet meer individueel staan. Niet meer bewonderd worden, maar bezeten.

'Maakbaar' betekent, zo is mijn indruk, dat ik de meeste tijd nog alle kanten op kan en niets onwrikbaar is. Flexibiliteit is eigenlijk de kwaal van dit tijdperk.

Eigen schuld

Frank Bosman, de simpelman, schreef dat het een primair risico aan new age is dat elk probleem een negatieve 'sits im leben' wordt geacht en dat zo het individu wordt gezien als bron van het eigen kwaad en schuldige bij het ontbreken van een oplossing. Vergelijkbaar met hoe men denkt dat kanker te bevechten is en de verliezer van die strijd een zwakke is. Alles lijkt maakbaar en bij gebrek aan geluk lijkt de betrokkene  een nalatige. Daar is Frank nog best slim.
Het is overigens de domheid van Susan Smit die in haar boeken en artikelen de new age een overduidelijk zwaktebod maakt.

Zweefadvies

'Wees trouw aan jezelf', maar wat is trouw? En wat is jezelf? Zegt men 'wees trouw aan God', dan weet ik welke regels er gelden. Maar aan mij? Is er een ik? En welke standaarden moeten bereikt worden om te kunnen zeggen dat je trouw gebleven bent? Mag ik zeggen dat deze wijsheid eigenlijk niets betekent?

Dat wat waar is

We hebben dat waarvan we merken dat het waar is en we hebben de wetenschap, die bij een beperkt aantal van de gevallen de puntjes op de i zet.

Je kunt alles bereiken

Lucia Rijker zegt in Masha Dellen's boek De Boksende Boeddhiste, dat je alles kunt bereiken, als je maar doorzet. Ik stonk er even in, want het was een mooi interview. In werkelijkheid hebben we onze beperkingen en is het een onafsluitbaar gat in onze energie om van alles ten koste van het verdere na te streven. Lucia heeft niet zo heel veel wijsheid in pacht.

Het overkomt je

"Nooit waren we zo vrij. Nooit hebben we ons zo machteloos gevoeld."

- Socioloog Zygmund Bauman

De aap als basis van de mens

Vreemd dat onderzoek over altruïstische apen niet alleen als bewijs wordt aangevoerd van moraal bij andere diersoorten, maar ook als iets zeggende over de moraal van mensen. Alsof het helder is dat mensen en apen in elk basaal gedrag altijd gelijk zullen reageren. We zijn te vlug van conclusie.

Vooruitgang bestaat niet

Vooruitgang bestaat niet. Elke evolutie is afhankelijk van onbeïnvloedbare factoren. Elke ontwikkeling is grotendeels toeval. Vooruitgang is een mythe. We hebben onszelf niet echt verder geholpen en evenmin heeft een hogere macht dat. We ploeteren met redelijke tevredenheid door de chaos en mogen ons ervan bewust zijn dat we geen invloed hebben op ons levensmoment. We zitten, staan en liggen.


- naar aanleiding van het lezen van het boek Identiteit van Paul Verhaeghe

Initiatierite

Jongeren gillen en schreeuwen graag. Luidruchtigheid hoort bij een hanggroep zoals een klepel bij een klok. Ik hoopte altijd de luidruchtigheid in te dammen door verstoord te kijken naar de groep. Groepsdruk hoort net zo zeer bij de hanggroep als de klepel bij de klok. Ik nam aan dat afkeuring hen voorzichtig zou maken. Maar nu las ik in Dick Schwaab's Wij zijn ons Brein dat ik daarmee de jongere juist geef waarom hij -letterlijk - schreeuwt. De jongere wil gezien worden. Erkend. Het is de reden waarom jongeren over de schreef gaan, zich te buiten gaan, zich willen bewijzen. Ze zoeken een initiatierite. Ze willen ingewijd worden tot de groep van volwassenen.

We hebben in dit deel van de wereld in deze tijd geen echt inwijdingsritueel meer voor de volwassenheid. Je kunt je laten ontgroenen bij een studentenvereniging. Een diplomauitreiking voor een opleiding is een initiatie en sommige sportverenigingen of jeugdclubs gaan survivalen met de jongeren om hen zo voor een uitdaging te stellen waarmee ze zichzelf moeten bewijzen als volwassene, maar een echte inwijding, zo één met een geheim, raadselachtig ritueel waarvan  je de kern pas leert kennen zodra je eraan deel moet nemen, die kennen we alleen nog in films en daar hunkeren de jongeren naar. Nu moeten ze het doen met een hangplek, een zuipkeet of een sociëteit. Maar de enige belangstellenden zijn hun net zo groene leeftijdgenoten en achteraf zijn ze nog evenmin opgenomen in de groep van volwassenen.

Daar zouden we niet iets collectiefs voor kunnen organiseren zonder voor gek versleten en genegeerd te worden, maar eigenlijk is het hard nodig.

Bewezen door de fysica

We vergelijken graag onze religies met en verantwoorden hen graag door de huidige stand van de wetenschap (kwantummechanica, stringtheorie), maar die wetenschap kan altijd nog alle kanten uit. Niets is zeker en zo funderen we ons persistente gelijk op een momentopname van de wetenschap. We bouwen onze wankele huizen op moerasgrond.
Het is juist helemaal geen argumentatief bewijs voor de juistheid van onze theologieën.  

Veroordeeld tot verbetering

Misschien zijn we er wel toe veroordeeld te streven. De wereld te verbeteren. Is dat ons noodlot. Onze 'vrije wil' is verfuckt.

We zien elkaar niet echt

Het is ons lot dat ons zichtbare verlangen niet wordt opgemerkt, maar wordt ingevuld door degenen die van ons houden.

- Gedachte bij het zien van mijn jarige tante die een halsketting leek te krijgen en haar teleurstelling verborg toen het een horloge bleek

Alweer niet

Ken je dat gevoel bij elke idealistische theorie, dat je denkt: "dit is het niet. Dit is het ook al niet"?

Slecht geschapen

"Volmaaktheid is een karaktermoord die de mens niet verdient."
- Rik Torfs in Lof der Lankmoedigheid