13 juni 2009

In reactie op John Harris

Het pleidooi voor stamcelonderzoek alleen al is intrigerend. Ik laat het hier nu buiten beschouwing. Het is weliswaar één van de onderwerpen van het interview waar ik over doorpeins, maar het was voor mij niet het meest verbazingwekkende. Harris vertelt vanaf minuut 30 (zie met name vanaf minuut 35) over de natuurlijkheid van abortussen. 80% van de zwangerschappen eindigt in een vroeg stadium. Omdat het embryo niet sterk genoeg is, of enige andere biologische tegenslag ondervindt. "Ja", dacht ik toen ik het hoorde, "maar dat is een strike of nature. Als een embryo de biologische obstakels te boven komt, is het in de aap gelogeerd als de verwekkers op eigen houtje toch nog gaan bepalen dat het embryo er maar niet moest wezen. Er is toch wel degelijk verschil tussen natuurlijke abortussen en die abortussen die we zelf, bewust, opwekken.

Maar eigenlijk gelijk daarop moest ik denken aan een interview met Dick Schwaab dat zwaar indruk op me heeft gemaakt. Schwaab legt daarin uit dat er van vrije wil eigenlijk niet echt sprake is. Uit onderzoek blijkt dat het optillen van je arm eigenlijk al in gang gezet wordt voordat je hersenen ook maar gesignaleerd hebben dat het handig zou zijn als je arm geheven zou worden. Ik parafraseer nu. Ik had hem wel eerder geciteerd op een forum en wilde dat citaat hier herhalen, maar dat forum is opgeheven en dus was mijn mazzeltje van niet meer hoeven herschrijven wat Schwaab zei verdwenen. Het uitgeschreven interview ligt op dit moment te leen bij een vriend van me. In ieder geval, ik ben zo zeker niet meer van de kracht van vrije wil bij welke keuze dan ook van ons.

Het primaire argument van abortus-tegenstanders - zoals ik, die een deel van mijn intellectuele bagage had besloten te halen binnen die groep - is dat je de natuur niet moet tegen gaan zitten werken. Een belangrijk tegenargument vond ik in een thriller(!) van Michael Crichton, State of Fear. Overigens komt dat argument ook in het interview met John Harris naar voren (dus gelukkig hoef ik me niet te blijven baseren op vrijetijdslectuur in discussies). Zie hiervoor minuut 24 waarin Harris als voorbeeld een citaat aanhaalt uit Il Gattopardo van Di Lampedusa (dijk van een boek en dus salonfähig). Het draait om het volgende: waar de mens probeert de status quo in stand te houden, handelt ze juist in tegenstelling. De mens beoordeelt op voorhand wat dan de status quo is en probeert met bepaalde bevriezingstactieken die situatie te conserveren. Door de onmogelijkheid van volledige kennis van een status, is elke menselijke handeling een keu-stootje die de hele speeltafel anders legt. Mooi voorbeeld uit State of Fear: een beverdam in een nationaal park kan zo'n effect hebben op de waterhuishouding dat hele groepen plantensoorten vervangen worden door andere. Wat willen wij dan conserveren? Dit argument gebruik ik vanzelfsprekend ook graag in mijn vakgebied, waarin we zo heerlijk arbitrair proberen ons cultureel erfgoed te conserveren...

Proberen stil te staan en te luisteren naar de natuur die zijn gang gaat is een illusie. Elke beslissing die de mens maakt (een zwangerschap voldragen of afbreken, bijvoorbeeld) leidt tot een structurele wijziging van die natuur (of 'leefmilieu' zou hier mooier gekozen zijn, maar dan linkt deze zin niet zo mooi met de eerste van deze alinea).

Dat is wat John Harris bij mij teweeg heeft gebracht.

Geen opmerkingen: