Een illusie armer

Door allerlei andere aandacht vragende zaken heb ik een tijd niet kunnen schrijven wat in mijn hoofd stond te dringen om geschreven te worden. Pas in zo'n week waarin je wel wilt, maar niet kunt, concludeer je dat alle zaken hun eigen gang volgen. Onderwerpen komen bovendrijven in je geest, gaan weer kopje onder als ze niet direct uit de kolkende massa worden getakeld en volgen daarna de golfslag, waar jij ze in blijft zoeken, bang ze toch te zullen verliezen.

En over verlies gaat zo'n onderwerp dat me niet los heeft kunnen laten. Ik had het na meer dan een week wel verwacht. Het doet in ieder geval heel wat minder pijn. Maar ik wil zo graag - als een soort van gelijk krijgen - een waarschuwing schrijven, een bewijsvoering, een neerslag van mijn voornemen niet meer voor de zoveelste keer tegen die steen te zullen stoten.

In 2005, tijdens een kerkelijke gelegenheid die ik niet had willen missen omdat die me zo slecht aanstond, ontmoette ik onder andere vier mensen. Deze vier zijn me bijgebleven omdat we, desondanks, bevriend zijn geraakt. Het soort bevriend dat ik al eerder toen en al eerder hier naleefde: je hebt mazzel als je er plezier aan beleeft, maar verwacht er niets echt van.

Het betrof allereerst Luuk, uit Amsterdam. De grappen over Amsterdammers en Rotterdammers waren één van de eerste binding gevende factoren. Al heel lang heeft hij een relatie met Josien, ook Amsterdams. Een onalledaags soort verhouding was er tussen Luuk en de jongere zus van Josien: Clara. Je kreeg Clara er altijd gratis bij. De vierde persoon kwam als enige niet uit Amsterdam. Haar noem ik hier Luna. Luna en de Amsterdammers kenden elkaar al van zo'n zelfde evenement een aantal jaar eerder, maar het contact was minimaal totdat we elkaar als groep tegenkwamen. Geen van ons was vroom en dat was een verademing daar. Er werden vreselijk leuke harde grappen gemaakt en vooral Luuk en ik hadden dezelfde cynische humor.

Eenmaal weer in het dagelijks leven, kregen we een reünie aangeboden via de kerk en daar nodigde Luuk mij en Luna uit voor zijn verjaardag. Inmiddels had mijn wederhelft met hen kennisgemaakt en het klikte niet zo, maar dat hoefde de pret niet te drukken; hij en ik zijn niet aan elkaar vastgelijmd. De verjaardag was gezellig. We bleken nog veel meer gemeen te hebben en vrienden en familieleden van de Amsterdammers waren erg warm en vriendelijk. Sinds 2005 is er nooit een onvertogen woord gevallen en hebben we in voor- en tegenspoed op elkaar kunnen steunen. De Amsterdammers waren alleen niet zo goed in prioriteren. Ze hadden elke dag wel iets en met hen afspreken was vaak niet te doen omdat hun agenda's meestal al voor maanden volgeboekt zaten.

Na mijn verloving kreeg ik een mooie ingeving. Als ik op mijn verjaardag iedereen aan iedereen kon voorstellen, dan zou, bij het eventueel organiseren van een vrijgezellenfeest, het contact makkelijker gelegd kunnen worden. Net zo goed werkte dat dan voor de trouwdag zelf. De sfeer zou minder formeel zijn als mensen elkaar al kenden. De Amsterdammers lukte het helaas niet om op mijn verjaardag te zijn en later bleek ook langzaam maar zeker dat er geen vrijgezellenfeest is georganiseerd, maar toen ik zelf op een gegeven moment te gast was op een vrijgezellenfeest bekende ik thuis ook eerlijk blij te zijn dat zoiets mij niet overkomen is. Het bevalt me helemaal niet. De reden dat ik deze alinea toevoeg aan dit verhaal is dat ik graag even benadruk dat ik hen één keer voor mijn verjaardag heb uitgenodigd (ik ben geen verjaardagsliefhebber) en dat zij niet konden komen, wat in mijn ogen nog steeds niet erg is. Wel erg heb ik het gevonden dat een latere afspraak met hen bij mij thuis in het honderd is gelopen. We hadden 's middags afgesproken, maar om acht uur 's avonds belden ze me pas dat ze onderweg waren. Ze hadden nog wat dingetjes te doen gehad. Ik heb het erg onbeschoft gevonden. Daarbij telt mee dat ik een nerveuze gastvrouw ben. Van huis uit niet gewend aan een zoete inval, investeer ik - in ieder geval veel geestelijke zorg(en) - in het welbehagen van gasten en probeer ik ze de hele tijd te peilen. Of ze het nog wel naar hun zin hebben, of ze voldoende te eten en te drinken hebben, of ze het te stil, te druk of te vermoeiend vinden, of ze schone spullen hebben (wat bij mij thuis niet heel gemakkelijk gaat, de leefstijl van mijn huisgenoot vereist meer tijd voor het huishouden dan ik heb). Een bedankje voor de gastvrijheid, hoe zeer uit beleefdheid ook, betekent de wereld voor me! Ik ben namelijk op van de zenuwen en het aan proberen te voelen van wensen en heb me op mijn kwetsbaarst getoond. Krijg ik niet het minste bedankje, verklaar me maar voor gek, maar dan investeer ik daarna geen moeite meer in de vriendschap. Peilen gaat me over het algemeen goed af en ik heb heel goed aangevoeld dat de Amsterdammers het niet naar hun zin hadden. Het is daar dat ik een breekpunt herken.

Het vrijgezellenfeest dat ik meemaakte, was het vrijgezellenfeest van Josien. Hoewel ik herstellende was van het combineren van een zware baan en een behoorlijk machtige studie, had ik haar vrijgezellenfeest voor geen goud willen missen. Josien heeft het ontzettend naar haar zin gehad en ik ben nog steeds blij dat ik daar een aandeel in heb kunnen leveren. Ik was weliswaar stil van vermoeidheid, maar ik sta überhaupt niet bekend om mijn spraakzaamheid. Aan het eind van het feest koos ik zeer ongelukkig een discussie met een vriendin van haar over het hypocriete katholicisme van Yvon Jaspers. De link met de religieuze vriend van deze vriendin lag er duimendik bovenop. Hij had die avond geslaagd ranzige smsjes gestuurd die aan ons werden voorgelezen. Goed, ik had die discussie niet moeten kiezen. Vooral ook omdat het 't typisch vrouwelijke niveau van 'dat vind ik niet. Nou, ik vind dat wel' niet ontsteeg. Later terugkijkend op de hele geschiedenis bezwoer ik dat het deze discussie van mij is geweest die de verhoudingen heeft verpest. Dat bleek ik mis te hebben.

Een aantal weken later was ik daggast op hun trouwdag. Een bruiloft is duur en ik herken een compliment waar het gemaakt wordt: voor de gehele dag uitgenodigd zijn is een eer. Het geluk straalde van alle gezichten en ik weet zeker dat het bruidspaar een prachtige dag heeft gehad. Op de kaartjes die ik het jaar daarna van tijd tot tijd naar ze stuurde, refereerde ik er dan ook graag aan dat het een prachtige dag was geweest om mee te maken. Wel heb ik aan andere vrienden achteraf verteld dat er aspecten waren geweest die mijn smaak niet waren. Maar deze vrienden waren geen bekenden van de Amsterdammers. Zij hebben mijn mening dus niet gehoord. Daarnaast: mijn smaak doet er niet toe, want het is hun trouwdag.

Sinds de trouwdag hoorde ik niets meer van de Amsterdammers. Aangezien mijn antenne op dit soort sociale zaken gericht staat, bekroop me al heel snel het gevoel dat er iets mis was en ik besprak het meermaals met Luna. Ook zij had al een tijd niets van de Amsterdammers gehoord, maar dat was op zich niet vreemd. De Amsterdammers hadden het altijd druk.

Een half jaar later werd Luna uitgenodigd voor het bijwonen van een toneelstuk dat door de hele Amsterdamse scene, met alle familie en vrienden, werd opgevoerd. Luna vroeg mij met haar mee te gaan. Omdat ik stront aan de knikker vermoedde, zei ik haar dat dit vast niet de bedoeling was, anders was ik ook gevraagd. Dat interesseerde Luna niks. Zij wilde dat ik meeging. De schat. Inderdaad liepen de gesprekken met mij geforceerd. Ik zag Luuk ongelukkig kijken toen hij constateerde dat ik er was. De Yvon Jaspers vriendin, die me overigens bewust schoffeerde tijdens de bruiloft, was ook nu weer bereid mij duidelijk te maken dat ik wat haar betreft niet welkom was.

Thuis en tegen Luna vertelde ik opnieuw dat het volgens mij scheef zat en dat ik hen nog een kaartje zou sturen voor hun 1 jarig trouwjubileum, maar dat het daarna van mijn kant ophield. Dat is gebeurd en ik hoorde ook niets meer terug.

In een dronken bui twee weken geleden, heb ik Luuk een mailtje gestuurd met mijn constatering dat het contact slecht is en dat er iets gebeurd moet zijn waar ik geen weet van heb, maar waarnaar ik razend nieuwsgierig ben. Half verwachtte ik dat Luuk zou zeggen dat er niks aan de hand was. Toch nog. Aan de andere kant verwachtte ik dat hij zou zeggen dat het gewoon niet klikt. En dan houdt het inderdaad op. Ik vind er ook geen bal meer aan.

De mail die ik terugkreeg, had ik echter niet verwacht. Beetje sullig van me, want ik vraag het toch ook recht op de man af, maar nu ik hoorde welke futiliteiten de grondslag zijn, ben ik verbaasd dat zij niet al veel eerder en recht in mijn gezicht hebben gezegd dat dit zo niet gaat.

Volgens hen, heb ik hen vrijwel direct verstikt door hen als vrienden voor het leven te beschouwen. Die uitdrukking heb ik alleen al nooit van mijn leven gebruikt, want daar geloof ik niet in, maar daarnaast kwamen alle uitnodigingen, behalve die voor 1 van mijn verjaardagen en een etentje bij mij dat om 8 uur 's avonds nog niet begon, steeds bij hen vandaan. Ik ben deze vriendschap trager gestart dan zij. Luuk schreef me heel trots dat ik bij Amsterdammers meer moeite zal moeten doen dan ik tot nu toe gedaan heb. En dat is uiterst onbeschoft. Alsof Den Amsterdammer een volksstam is met een wat meer gouden inborst dan de rest van ons. En dus toch blijk ik niet vriendschappen voor het leven aan het brouwen te zijn geweest, maar een beetje halfslachtig aangekloot met ze, of zo.

Wat voor hen de druppel was, was dat ik uitgevaren ben tegen Luna op het vrijgezellenfeest. Tegen Luna?! Ik weet van niets. Dan zou Luna toch een keer irritatie bij me moeten hebben gewekt en het onwaarschijnlijke talent van Luna is nu net dat ze me maar niet ergert. Geloof me, dat is heel zeldzaam. En als ik tegen Luna uitgevaren ben, waarom heeft niemand recht in mijn bek gezegd op dat moment dat ik zo niet tegen haar dien te praten. Want volgens de Amsterdammers doen ze voor 'echte vrienden' zoals Luna (Luuks woorden, dit) meer dan voor mij. En aan de andere kant klaagt Luna bij mij dat ze nooit eens iets van ze hoort. Ik had het volgens Luuk al helemaal niet tegen haar mogen zeggen omdat Luna net het, inderdaad afschuwelijke, nieuws te horen had gekregen dat haar moeder ongeneeslijk ziek is. Maar, noem mij een heilig boontje, ik dien toch ook bij een gezonde moeder Luna met respect te behandelen? Daar pleit je dan toch voor als je haar goede vriend(in) bent?

Hoe kan het uberhaupt dat ik pas na anderhalf jaar hoor dat ik me misdragen heb? En waarom zie ik Luna nog zo regelmatig, als het heel erg is wat ik tegen haar gezegd heb? Ze is die dag geen moment minder vrolijk geweest dan ze van zichzelf zo overmatig is.

Verbluft door dit antwoord, deelde ik het natuurlijk met mijn wederhelft. Ik constateerde dat hij in wel heel veel gevallen heel erg gelijk heeft over mensen. Nu heb ik mezelf gezworen dat ik zijn opinie over mensen serieuzer opvat dan de mijne. Ik vis te vaak achter het net.

Na de verwijten sloot Luuk het mailtje af met de tegenstrijdige boodschap dat ik de schuld niet bij mezelf moest zoeken...En dat ik het al niet makkelijk heb in mijn leven. Dat verbijstert me nog het meest. Wat moet mij toch overkomen zijn dat ik niet door heb, maar waarvan De Grote Amsterdammers constateren dat het heel erg voor me is?

Ik heb geen antwoord teruggestuurd. De enige wraak die ik mezelf gun is de eventuele onzekerheid die ze nu voelen omdat ik maar niet aangeef wat ik van hun klachten vind.