29 april 2011

We hebben zingevingssystemen nodig

"Overigens lijkt het me vanzelfsprekend dat je je aan het begin van het leven helemaal richt op dat wat je de meeste macht geeft, in dit geval het intellect. Dat gebruik je als wapen, als instrument om de wereld te exploreren en te overleven. Een tijdland is het ook ongelooflijk fascinerend om steeds nieuwe intellectuele werelden binnen te dringen, om steeds meer te weten en te doorzien. Het geeft een kick. Maar ergens houdt het op. Het is een eenzijdige benadering. Op mijn drieëndertigste begon het me te vervelen. Het schrijven was altijd al een correctie op het intellectuele: het bracht me in contact met mijn onderbewuste."
- Oek de Jong
"Een feit is dat de religieuze drift niet afsterft onder invloed van de rationaliteit, en dat is ook niet zo vreemd, want het is een oerdrift. We hebben zingevingssystemen nodig om te overleven en de bron van alle zingeving is religie."
- Idem

De mens is het ongedierte

"Er zijn mensen die denken dat alle wereldproblemen zouden opgelost zijn als we alle godsdiensten zouden afschaffen. Dat denk ik niet. Godsdiensten hebben veel onheil gesticht, maar is het palmares van de seculiere systemen beter? Ik ben geneigd om te denken: gelovig of ongelovig, de mens is het ongedierte. Het is de mens die zijn medemens de kop inslaat."
- Tom Lanoye
"Het internet is de stencilmachine voor de propagandisten van vandaag."
- Idem

Pinyin

"Lang geleden, toen Professor Duyvendak nog de scepter zwaaide in Leiden, mochten wij zelf weten hoe we Chinese woorden in het Nederlands weergaven. Daarom schreef Duyvendak ‘Tsjwang Tse’, terwijl zijn Duitse collega’s er Dschuang Tsi van maakten, de Engelsen Chuang Tzu en de Fransen Tchouang-tseu. Iedereen deed wat hij wilde tot China zelf besloot om een transcriptiesysteem te maken. Ze noemden dat pinyin, wat gewoon “spellen”, betekent.
Zo werd Mao Tse Tung als Mao Zedong geschreven, en Tsjwang Tse als Zhuang Zi.
Eerst trok men zich daar niet veel van aan, maar later, toen China zich meer naar buiten opstelde, kwam het verzoek of we in het vervolg allemaal Beijing wilden schrijven. In het begin hielden vooral de Amerikanen vast aan hun eigen systeem, want ze hadden principiële bezwaren. En jij hebt toch ook verontwaardigd uitgeroepen: “We blijven toch wel Peking schrijven? Dat hondje heet toch ook geen Beijingneesje!”."
- Sinoloog en daoïstisch meester Kristofer Schipper aan Max Pam

Goed bestaat niet. Fout ook niet

"In de wereld is er geen principe dat altijd correct is, en is er geen ding dat altijd fout is. Dat waar we gisteren gebruik van maakten, zullen we vandaag misschien verwerpen; en dat wat we vandaag verwerpen zullen we morgen misschien gebruiken. Wanneer je ervoor kiest iets al dan niet te doen, liggen 'juist' of 'fout' nooit vast."
- Uit: de Liezi, in de vertaling van Jan De Meyer

10 april 2011

Benader de ander met mededogen...

...en je ziet je medemens.

"‎It's so easy to laugh. It's so easy to hate. It takes guts to be gentle and kind."
- The Smiths


Stond nog in mijn concepten, maar ik had de laatste maanden geen enkel recht om dit te posten. Met mijn gedrag.

Landbouwcultuur

"Waarom zijn wij in het Westen zo verschillend?
Een bevriende antropoloog had hier een uitleg over. Hij zei dat onze religie is ontstaan in een samenleving van nomadische herders. Die kunnen hun schaapjes niet laten doen wat ze willen. Vandaar dat onze Grote Herder, die het goed met ons meent, toch autoritair is aangelegd – zo zeer zelfs dat zijn priesters en dominees het beter moeten weten en de Paus zelfs onfeilbaar is. En daar zijn we het dan weer niet mee eens.
China, Japan, Vietnam, zijn daarentegen van oudsher agrarische landen en hun religie is geheel op de landbouw afgesteld. Om de gewassen te laten gedijen dien je alles goed voor te bereiden, maar verder moet je de natuur haar gang laten gaan. Plantjes kun je niet opvoeden. Anders vergaat het je als de domme landbouwer die om de padie sneller te laten groeien eraan ging trekken, met als gevolg dat de plantjes verdorden. De Hemel van de Chinezen volgt de natuurlijke ordening. De werking van de Tao is spontaan."
- Kristofer Schipper in antwoord op Max Pam

Het daoïstisch denken

"Het taoïstische denken van de oudheid kan men karakteriseren als een mystiek scepticisme (Chuang-tzu) of als een mystiek quïetisme (Lao-tzu); het is zuiver filosofisch van aard en behoorde tot het denken van de intellectuele wereld, ook al zette het zich daar in veel opzichten tegen af."
- uit: Het Chinese Denken van Karel van der Leeuw

Chuang-tzu is Wade-Giles-spelling voor Zhuang Zi (moderne pin yin-spelling). Lao-tzu is Lao Zi in Wade-Giles.
"Het doel van het taoïstisch geloof is geheel gericht op deze wereld en op het individu: het verlengen en beschermen van het leven met als hoogste doel het bereiken van de onsterfelijkheid. Deze onsterfelijkheid wordt niet gezien als intrede in de eeuwigheid, maar als een materieel voortbestaan, zij het in getransformeerde vorm."
- Ook uit: Het Chinese Denken van Karel van der Leeuw. Mooi boek dat ik graag nog eens in mijn bezit wil hebben.

Tao Chia en Tao Chiao

Filosofisch daoïsme (Tao Chia) is ten diepste atheïstisch. Er is geen levende God. Er is geen interventie, er is geen contact.

De daoïstische volksgodsdienst (Tao Chiao) heeft een veel ouder, sjamanistisch, fundament dan het filosofisch daoïsme. De volksgodsdienst is een mengvorm van religiositeiten die uit verschillende godsdiensten en filosofieën overgenomen zijn.

Eigenlijk is niet aan te wijzen of Tao Chia of Tao Chiao zich nu het enige ware daoïsme mag noemen. De volksgodsdienst heeft sjamanisme, bijgeloof, confucianisme, boeddhisme en daoïstische filosofie gemengd tot een pluriforme religie. De filosofie stamt uit een tijd dat iedereen daoïst was, inclusief de nu niet als daoïstisch bestempelde Confucius. Zou je de daoïstisch filosofen van destijds vragen of ze daoïst waren, dan zouden ze de vraag niet kunnen beantwoorden. Een stroming met die naam bestond niet en werd ook niet bewust gecreëerd. Eén leer bestempelen als hét daoïsme is achteraf interpreteren.

9 april 2011

Ik ook nog eens over Mariska de Haas

Traditionalisme, daar is niets mis mee. Vind ik. Het verbaasde mij een beetje dat de katholieke standpunten die @Mariskadehaas spuit op Twitter zoveel reuring oproepen. Ze zijn binnen het katholiek gedachtegoed absoluut niet nieuw en niemand maakt mij in dit land wijs dat het katholiek gedachtegoed volkomen onbekend is. In eerste instantie dacht ik dat haar confronterende stijl de mensen verontwaardigd deed reageren, maar steeds vaker zie ik dat mensen fulmineren tegen de traditionele gezinswaarden die ze propageert. Tegen gezinsvorming door homoseksuelen, tegen een vrouw van 63 die met ei- en spermacel van anderen een eigen kind op de wereld heeft willen zetten. De standpunten van De Haas verdedigen ga ik hier niet doen. Daar is dit een te statisch weblog voor en die standpunten lenen zich juist goed voor discussie. Ze halen je uit comfortabele unisono opvattingen hier in Nederland en laten je nog eens afvragen of anticonceptie, abortus, homohuwelijk etc. aan te bevelen of af te wijzen zijn. De acceptabelheid van bovengenoemde zaken is voor de meesten van ons zo vanzelfsprekend en daarom vind ik het goed dat De Haas nog eens bevraagt of het wel goed is. Ik juich het toe.

In de zaak rond Jeanine Hennis Plasschaert reageerde De Haas in mijn ogen wel heel onhandig. Een anti-abortusstichting had plastic foetussen rondgestuurd naar parlementariërs om te laten zien hoe menselijk een nog legaal af te drijven vrucht al is. Hennis (laat ik haar vanaf hier zo maar noemen) reageerde boos. Ze vond de actie smakeloos. Ik zou die plastic foetus hebben weggegooid of als speelgoed hebben weggegeven als ik er één had ontvangen, fijnbesnaard vond ik het zeker niet, maar zoals zoveel promotie in dit land op z'n Amerikaans wordt aangepakt, zo mag een actie als deze dat ook. Met ingetogen acties redt je het bijna niet meer in Nederland.

Hennis versprak zich naderhand wel op Twitter. Het moét wel een verspreking zijn. Ze lijkt me niet dom genoeg om met privéinformatie te smijten. Hennis schreef dat ervaring met misgelopen zwangerschap voor haar een extra reden was om de actie af te keuren. Het verdriet werd door de plastic foetus opgeroepen. Nu ben ik geen moeder en waarschijnlijk stierlijk verwend, waardoor ik de connectie niet zie tussen de twee, maar het verdriet is het hare en ik kan er niet over oordelen. De Haas gebruikte het verleden van Hennis helaas wel en dat had ze mijns inziens niet moeten doen. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat je iemand af en toe tegen zichzelf in bescherming moet nemen. Dat vond ik van Idols-kandidaten die niet konden zingen en voor paal stonden op nationale tv en ik vind het van Hennis die haar verdriet aan duizenden mensen prijsgaf.

De Haas schreef een open brief aan Hennis in de krant waarvan De Haas hoofdredacteur is: het Katholiek Nieuwsblad. Hierin gebruikte De Haas de ervaringen van Hennis met miskramen om Hennis' abortus-standpunt ter discussie te stellen en ik vond dit het in stelling brengen van emotie om een pleit te winnen. De discussie is wat mij betreft een terechte, maar de ongevraagd zeer persoonlijke stijl vond ik een uitglijder. Ook al gaf Hennis het in eeste instantie zelf prijs. Een groot filosoof zei me eens: 'La jij nou maar sien dajje wel opgefoed ben', en zo is het. De Haas heeft hier naderhand haar excuses voor aangeboden.

Het Katholiek Nieuwsblad heeft, vind ik, wel een gouden greep gedaan met De Haas als hoofdredacteur. Ze is mediageniek en hoewel de meest gehoorde mening is dat mensen een hekel aan haar hebben, kan dat ook zijn omdat ze een vervelende waarheid aan het licht brengt. Ik zeg niet dat het zo is, want ik ben het zelf niet eens met De Haas, maar de grote geest Socrates werd ook gehekeld en dat kwam in zijn geval toch echt omdat hij rake dingen zei. Desondanks wilde ik laatst een hart onder de riem steken bij een online kennis die een blogpost schreef over hoe zij De Haas echt niet meer te harden vindt. Iets staat me namelijk weldegelijk tegen aan De Haas. Ik trek haar integriteit in twijfel. Nu heb ik dat niet gepost op het weblog van die kennis want dat zou laster zijn van mij, maar hier kan ik mijn vermoeden zo uitgebreid uitleggen als ik wil.

De vorige hoofdredacteur van Katholiek Nieuwsblad had al tijden geleden aangegeven terug te treden, maar een geschikte opvolger bleef uit, waardoor hij zich verplicht voelde op zijn plek te blijven. De aanstelling van De Haas was voor mensen die het Nieuwsblad volgen een donderslag bij heldere hemel. Ik las dit op het zeer aan te bevelen weblog van Observatrix, die ik hier al vaker heb aangehaald. Na de aankondiging van De Haas' benoeming was de tweede vraag: wie is dat dan? Observatrix verzamelde informatie. De Haas had nog geen ervaring opgedaan als hoofdredacteur. Ze had hiervoor stukken geschreven voor het Tilburgse studentenblad. Stukken die je verwachten mag in een studentenblad, want stukken die een professioneel stukjesschrijver opstelt met de doelgroep in het achterhoofd. Over one night stands. Over voorbehoedsmiddelen, over douchen in de ruimte waar een ander de avond tevoren in gekotst heeft. Ik moest daar om gniffelen, want humor zit in de kleine dingen. Het Katholiek Nieuwsblad haalt een losse tante in huis. Maar het lachen verging me toen ik De Haas' huidige mening zag opduiken in discussies. Of 'was dit wel haar mening?', zo dacht ik direct. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt. De Haas is een broodschrijver en het lijkt nu wel of De Haas een broodkatholiek is. Waar is die vroomheid opeens vandaan gekomen? En als die vroomheid oprecht is, wat ik haar gun, blijft het dan wel hangen wanneer ze hoofdredacteur-af is?

Ik vertrouw het niet. Ik hoop dat ik het mis heb, maar ik twijfel of Mariska de Haas zo overtuigd katholiek is als ze zich voordoet. Dat hoeft ze van mij ook niet te zijn. Ik houd alleen niet van je anders voordoen dan je bent. Zonde van je energie. De Haas heeft bij haar aantreden uitleg gehad over katholiek gedachtegoed en ik denk dat ze het heel goed in haar oren heeft geknoopt of wellicht ook heel goed heeft vinden klinken, maar dat ze het onmogelijk in deze korte tijd goed heeft kunnen doordenken. En wanneer ze een bekeringservaring heeft gehad, zou ze dan niet openlijk spijt hebben willen betuigen? Het hoeft van mij niet, maar ik kan me dat wel heel goed voorstellen. Als je teksten hebt gepubliceerd waar je inmiddels niet meer achterstaat, dan wil je dat volgens mij rechtzetten. Je wilt je verantwoorden. Misschien heb ik die stukken gemist omdat ik het Katholiek Nieuwsblad niet lees of misschien is er een andere reden waarom het niet bij het brede publiek bekend is, maar ik kan me niet anders voorstellen dan dat je bij zo'n grote wijziging van opvatting je verleden recht wilt zetten. Ik zou dat in ieder geval willen en ik ben een doodnormaal mens.

Deze tekst van mij klinkt rijkelijk laat, want de zaak rond Hennis is al maanden oud en op dit moment speelt er geen rel rond Mariska de Haas, maar ik wilde juiste niet meehuilen met de wolven in het bos en deze post op een rustig moment schrijven.