12 juli 2009

Hoe Amerika zo religieus is

Aan deze post is geen enkel onderzoek vooraf gegaan. Ik knoop alleen wat draadjes aan elkaar die ik hier en daar gelezen en gezien heb. Ik ben nog niet in Amerika geweest en ken maar een handvol gelovige Amerikanen. Dit onderwerp kwam bij me op toen ik Katholicisme voor Dummies las. De hoffelijken onder jullie zullen me zeggen dat die titel me geen recht doet en ik dank jullie in dat geval voor het in mij gestelde vertrouwen. Wat Katholicisme voor Dummies een fijn boek maakt, is dat het over die details gaat die de gemiddelde katholiek niet interessant vindt, maar waarover niet-katholieken geregeld vragen stellen. Zoals exorcisme. Katholicisme voor Dummies geeft in drie alinea's uitleg. Precies voldoende om te copy-pasten. Het boek is geschreven door twee Amerikaanse priesters. Ik ken het Amerikaans katholicisme alleen van tv en daar wordt het net zo mild afgebeeld als het over het algemeen in Europa ook is (we hebben hier in Europa onze uitwassen, ik ontken ze niet). Deze heren lijken niet uit dat herkenbare katholicisme afkomstig te zijn. Als voorbeeld citeer ik de volgende passage waar ik a) nog nooit van gehoord had en b) moet concluderen dat het de katholieken afschildert als soort van imbeciel.

"Katholieken geloven dat engelen eerder dan de mensheid geschapen zijn en dat engelen, in tegenstelling tot de mensen, niet meer van mening kunnen veranderen als ze eenmaal een beslissing hebben genomen. Engelen hebben een onherroepelijke wilsvorming, en dat weten ze. Dus toen de engel Lucifer en zijn collega's(!) samenzwoeren om tegen de wil van God in te gaan, hebben ze gezondigd. Ze konden vanwege het wezen van hun natuur nooit meer vergeving of verlossing krijgen. Maar mensen zijn wel in staat van gedachten te veraneren, boete te doen en vergeving te vragen. De katholieken geloven dan ook dat Satan de mensen haat, omdat mensen een tweede kans heben die hij nooit zal krijgen. Het feit dat de tweede persoon van de heilige Drie-eenheid mens is geworden door een menselijke natuur aan te nemen, maakte hem nog woester. God is namelijk nooit een engel geworden, maar hij werd mens in de persoon van Jezus Christus."


Dan weten we het bij deze dus allemaal. Dat katholieken dat allemaal geloven en dat Lucifer onwijs door God in de steek is gelaten omdat God weigerde eerst engel te wezen. Als niemand bezwaar maakt, leg ik het graag naast me neer.

Ze zijn werkzaam bij het Eternal Word Television Network van Moeder Angelica. Ik ken dat kanaal niet, maar het wekt nieuwsgierigheid. Moeder Angelica staat in Katholicisme voor Dummies plompverloren in de top 10 van bekendste katholieken. Na Pater Damiaan (deze zomer heilig verklaard) en voor John F. Kennedy.
Ik heb nog nooit van haar gehoord.

Moeder Angelica krijgt de volgende lofprijzing mee:
"Alleen het allerbeste voor Jezus', was het motto van Moeder Angelica. 'Als de president van de Verenigde Staten het Witte Huis heeft (dat schijnt overigens verrot klein te wezen, volgens Jeremy Clarkson) en de Koningin van Engeland Buckingham Palace, verdient onze Heer en Redder, Jezus Christus, aanwezig in het allerheiligst sacrament, het allerbeste voor Zijn huis."

Het Heiligdom van het Allerheiligst Sacrament dat Angelica gebouwd heeft, is door 200 arbeiders in 5 jaar gebouwd en kostte naar schatting tussen de 25 en 30 miljoen dollar.
In Europa zouden we dit soort projecten bestempelen als van de Amerikaanse beweging van evangelische kerken. Beslist niet katholiek.

In ieder geval een deel van de Amerikaanse katholieken heeft, concludeer ik bij het lezen, een klap van de evangelische molen gehad. Die eigenaar van Domino's Pizza, bijvoorbeeld, heeft alle wieken gehad.
Inmiddels ben ik begonnen in het boek The God Delusion van Richard Dawkins. Bij deze online mijn dank voor het mogen lenen. Ik vind het een behoorlijk agressief maar geweldig boek. Ongetwijfeld kom ik er hier nog eens op terug.
Dawkins richt zijn pijlen met name op het geloofsbesef in de Verenigde Staten. 'Het is uitzonderlijk', zegt hij, 'dat zo'n modern land nog zo gelovig is'. En ik parafraseer hem, want ik heb de Engelstalige editie te leen.

Karen Armstrong heeft veel aandacht besteed aan het Amerikaans fundamentalisme in De Strijd om God. Prachtboek. Amerika is gegrondvest op religieuze randgroeperingen die voor vervolging zijn gevlucht naar de nieuwe wereld. Het recht op vrijheid van godsdienst heeft enorm gewicht in Amerika omdat in het collectieve geheugen ligt opgesloten dat het ergens anders niet zo vanzelfsprekend is. Daar voegt Armstrong wel aan toe dat de macht van de evangelicals in Amerika pas zijn opmars is begonnen in het interbellum en dat zij zich echt pas konden gaan gelden vanaf de jaren zeventig. Zo bezien is de controle van de fanatici pas jong en niet vanzelfsprekend voor Amerika. Een historische kanttekening die ik bij Dawkins niet zie. Als ik hem goed begrijp, staat het water de VS aan de lippen.

Een mooi voorbeeld van de heiligheid van de vrijheid van godsdienst zag ik bij Oprah. Meerdere afleveringen van de talkshow waren gewijd aan de FLDS van Warren Jeffs. Een afsplitsing van de Mormoonse kerk. Ik stuitte driemaal op een aflevering over dat onderwerp. Misschien zijn er ook maar drie afleveringen over dat onderwerp geweest. In ieder geval verrot toevallig kwam ik drie keer dat ik langs Oprah zapte (en dat doe ik toch niet vaak) bij de FLDS uit.

In alledrie de afleveringen werden vrouwen en meisjes van de FLDS geïnterviewd. Het was glashelder dat de woorden van de vrouwen te mooi waren en meerdere meisjes gaven zulke kromme antwoorden dat je het in eenvoudig Nederlands gewoon liegen mag noemen. Ik verwachtte dus dat Oprah in de studio dit liegen nog wel even uit de doeken zou doen voor de volgzame minder intelligente Oprah-kijker. Ik had namelijk dringend behoefte aan bevestiging van mijn vermoeden. Het tegengestelde gebeurde! Oprah herhaalde wat alle vrouwen en meisjes zeiden: dat het een prettig leven was, dat de dames er zelf(!) voor hadden gekozen en dat niemand hen in hun levenswijze mocht beknotten. Krijg nou de tering! Of moet ik gewoon erkennen dat driekwart eeuw vrouwenbeweging mij verpest hebben of zo?

5 opmerkingen:

Marjon zei

Dat van Oprah kan er ook mee te maken hebben dat het mens, sinds haar rechtzaak door de vleesindustrie, het nergens meer mee oneens durft te zijn. Ze laat iedereen in hun waarde (braak), tenzij officieel beschuldigd en dan nog. Oprah wil door iedereen aardig gevonden worden.
Verder vind ik de VS ook een mooi voorbeeld van verdomd weinig scheiding tussen kerk en staat. (Daar ben ik het vermoedelijk dus wel eens met meneer Dawkins) Maar de kerken nemen ook een deel van de verantwoordelijkheid op zich, die m.i. bij de staat zou moeten liggen. Zoals allerhande liefdadigheid ipv sociale zekerheid. Hoe het specifiek zit met het katholicisme, geen idee. En Angelica ken ik ook niet.

Roos zei

Als er een aflevering is over child molesters (predators heten ze dan zo klef eufemistisch) dan laat Oprah goed zien aan welke kant ze staat. Dan kun je zeggen 'ja, daar noem je ook wat', maar wat is de FLDS dan anders?
Als Oprah iemand te vriend wil houden in dit geval, dan is het de groep die vrijheid van godsdienst hoger acht dan moraliteit.
Zo heb ik ook nooit dat gedoe rond Waco begrepen. David Koresh zette mensen aan tot zelfmoord en dat is - in ieder geval hier - strafbaar. Hij deed dat op basis van een heel slecht in elkaar zittende theologie. En toch vindt een bepaald deel van Amerika alles dat riekt naar een theologie altijd nog zwaarder wegen dan gewoon de eigen democratisch tot stand gebrachte wetten.
Waarom? Zit daar nog enige rationaliteit achter of is het niet meer dan ingebakken achterdocht tov van de overheid?

Marjon zei

Ik denk dat Oprah alleen laat merken wat ze ervan vindt als het strafrechtelijk niet te rechtvaardigen is. Alles waarbij misschien geschermd kan worden freedom of speech of freedom of religion of dat soort ellende, daar heeft ze geen mening over.
En jah, dat soort rechten zijn inderdaad heel erg heilig (no pun intended) in de VS. Het is het land van de vrijheid. Of zoiets.
Hoewel dat ook weer niet steekhoudend is, want als het gaat om negers of nu dan ook moslims, dan is het alweer eng.
Eigenlijk zijn Amerikanen gewoon een hypocriet zooitje bij elkaar en als het ze enig gewin oplevert, dan zijn ze alle principes rap vergeten.

Roos zei

Weet jij waarom Waco nog steeds zo'n heet hangijzer is? Koresh stonk.

En, totaal irrelevant, het valt me op tv op dat zwarte Amerikanen geregeld 'aks', 'aksing' en 'aksed' zeggen als ze gewoon vervoegingen van het woord aks bedoelen. Herken je dat en weet je heel misschien waarom ze dat doen?

Roos zei

"vervoegingen van het woord ask" moet het zijn.