23 augustus 2009

Religie is evolutionair voordelig

Op dit moment ben ik aan het lezen in Waarom God niet verdwijnt : de neurologie van mystieke en religieuze ervaringen. Belangrijkste conclusie van het boek is dat mystieke ervaringen eigenlijk het gevolg zijn van biologische impulsen in het brein. Nu, halverwege het boek, leggen de auteurs uit hoe rituelen niet alleen een cultureel fundament hebben, maar ook een evolutionair-biologisch. Het uitvoeren van rituelen heeft een positief effect op onze overlevingskansen. Een voorbeeld van zulk mazzelrijk ritueel gedrag bij dieren was de passage over katten: het geven van kopjes is ritueel gedrag dat een evolutionair voordeel heeft, volgens de auteurs. Buiten de context van het ritueel heeft het geen praktisch nut. Het geven van kopjes is een aanhankelijkheidsbetuiging waarmee de kat affectie en daaropvolgend verzorging probeert te verkrijgen. Diezelfde reden heeft de mens als achtergrond voor het uitvoeren van clan-gezamenlijke rituelen. Het versterkt de overlevingskansen.

'De mens is ongeneeslijk religieus', zei Bisschop Punt jaren geleden in een interview in Elsevier. En hij had die conclusie gejat, want ik heb het nog in vele, oudere bronnen gelezen. Bisschop Punt is geen originele man. Niet zo zeer de mens is ongeneeslijk religieus; de hoger ontwikkelde diersoorten, inclusief de mens, zijn ongeneeslijk religieus. Omdat het evolutionair voordeel oplevert.

4 opmerkingen:

Marjon zei

Ik heb altijd begrepen dat katten met kopjes hun geursporen achterlaten, omdat ze geurklieren ergens in de buurt van hun oren zouden hebben. Dus kopjes geven is gewoon jou brandmerken als hun bezit. En dat wij dat schattig vinden en dus gaan voeren, is een mooie bijkomstigheid. Territorium markeren klinkt toch wel als nuttig, voor dieren dan.

Roos zei

Corrigeer me als ik het verkeerd heb, maar ik meen me te herinneren dat de kopjes waarbij ze hun kaken en nek gebruiken de geursporen afgeven en dat de kopjes met hun voorhoofd en kruin geen geursporen afgeven. Dus in dat tweede geval is het saamhorigheidsgevoel het beoogde effect.

En de enige reden dat ik dit citaat hier neer heb willen zetten, ik geef het eerlijk toe, was om de kattenliefhebber uit haar tent te lokken. P

Marjon zei

Ik ben het met je eens dat het kopjesgeven met voorhoofd aangeleerd mensengedrag is. Ik vind dat ook niet echt kopjesgeven.

Het "echte" kopjesgeven, met zijkant van kop en lijf enzo, dat was het kopjesgeven waar ik het over had.

Qaboos zei

Ah ok. Is dat door de mens aangeleerd? Dat nep-kopje? Wist ik niet.