Mazzeltje

Via mijn teerbeminde heb ik een kennis die ondernemer is en zo politiek rood als hij maar zijn kan. Dat komt vaker tegelijkertijd voor, maar deze kennis is intrigerend omdat het beeld dat hij van zichzelf heeft zeer afwijkt van het beeld dat hij van zichzelf geeft. Zo is hij uitgesproken atheïst, maar in al zijn gedragingen een typisch calvinistische protestant. Je moet omkijken naar elkaar, niet naast je schoenen gaan lopen, niet boven je stand leven, elk beschikbaar uur werken en, ook al ben je op vakantie, je mag niet genieten.

Regelmatig schrijft hij online stukken en ik volg het allemaal graag. Laatst over de hedendaagse politiek en de kwetsbaarheid van het sociale stelsel in Nederland. Sowieso een prachtige ethische vraag. Is het eerlijk om mensen te verplichten een deel van hun geld aan jou als derde partij over te hevelen zodat jij met geheel eigen maatstaven dat geld her kunt verdelen? En als het dat niet is en de derde partij wordt uitgeschakeld, zullen mensen dan uit zichzelf de nood van hen onbekenden verlichten? Is het überhaupt een noodzaak om armoede te bestrijden of zouden we die, zoals Moeder Theresa, in stand mogen houden omdat het een edelere manier van leven is? Is het een corruptie dat er grote verschillen in bezit zijn? Is het beter mensen te laten helpen door hun duidelijk herkenbare medemensen of is het beter dat zij via een anonieme overheid liefdadigheid ontvangen?
Daar ging op zich het stuk van mijn kennis niet over. Hij protesteerde tegen ‘het uitkleedbeleid’.  Daarbij viel me op dat hij bij de vergelijking van arm en rijk meermaals sprak over zij die geluk hebben gehad en zij die minder geluk hebben gehad. De rijken hebben geluk gehad, simpelweg geluk, en de armen hebben geen geluk gehad. De eerste keer dat ik het las dacht ik dat het als stijlfiguur bedoeld was, maar hij herhaalde het later in het stuk nog eens. Rijk word je omdat je geluk hebt gehad en arm ben je omdat je geen geluk hebt gehad. Er zijn natuurlijk veel mensen die zo denken, maar over het algemeen zijn die mensen zelf geen ondernemer.  Ik ben ook geen ondernemer, dus wellicht weet mijn kennis iets dat ik niet weet, maar wat ik wel weet is dat hij meer dan 12 uur per dag werkt en dat zijn bedrijf goed loopt. Hoe krijgt hij dan de indruk dat hij enkel geluk heeft gehad? Of schaart hij zich onder de armen? Dat kan ik me niet voorstellen, want hij ontkent nooit dat het goed met hem gaat.

Mensen die beweren dat succes een kwestie is van mazzel en nooit van hard werken, zijn doorgaans de mensen die hard of niet zo heel hard hebben gewerkt en het succes zijn misgelopen. Er is geen succesvol persoon geweest die, al dan niet in een openhartig moment, heeft toegegeven dat het succes hem is komen aanwaaien.

Ik vind de opvatting van mijn toch behoorlijk intelligente kennis kortzichtig en aangezien ik weet dat hij beter weet vind ik het belazerij. Zichzelf voorliegen. Een gevaarlijk idee om je maatschappelijke keuzes op te baseren. Bij de indruk dat een rijke alleen een mazzeltje heeft gehad, voel je ook weinig gêne om die rijkdom weg te halen bij die rijke. Het is dan niet alsof hij het verdiend heeft. Een arme de indruk geven dat hij gewoon geen geluk heeft is hem passiviteit aanbevelen. Mijn kennis doet niet alleen aan zelfverlakkerij maar ook aan verlakkerij van zijn omgeving en ik neem het hem kwalijk omdat hij beter kan weten.