De schijn van keuzevrijheid

"Lange tijd was het 'life-as'-model dominant. Het leven van een vrouw kreeg betekenis doordat zij zichzelf zag als een toegewijde echtgenote, moeder, dochter. Van een man doordat hij zichzelf beschouwde als echtgenoot, vader, zoon. Daar hield het niet mee op want beiden leiden ook nog hun leven als lid van een parochie, onderdaan van de koning, onderdeel van Gods schepping. Zij leeden hun leven conform wat anderen en instituties van hen verwachten, en conform de plaats waarvan zij meenden dat ze die in de gemeenschap en in de kosmos toegewezen hadden gekregen.

De gemiddelde eenentwintigste-eeuwer kan zich echter niets meer voorstellen bij dat leven van objectieve rollen en verplichtingen. Waarom zou je je opofferen, en je werkelijke verlangers negeren of onderdrukken? Zijn habitus is 'subjective-life', het gaat om zijn innerlijke, subjectieve leven. Hij wil juist zijn eigen unieke zelf worden, ontdekken wat hij is buiten al die opgelegde rollen.

Nu zul je altijd rolpatronen houden en dat blijven lijnen waarbinnen de mens moet acteren, maar de rolpatronen zijn minder strikt en minder frequent. Echt beslissen wie men is en daar naar leven is de mens niet gegeven, maar de schijn van keuzevrijheid is vandaag de dag heel belangrijk. Terug naar de traditionele inrichting van de samenleving kunnen we echt niet meer. Hoe graag de conservatieven dat ook willen."

- Citaat uit het boek Nieuwe Spiritualiteit van filosoof Maarten Meester. De termen 'life as' en 'subjective life' zijn vindingen van filosoof Charles Taylor, die standaardwerken heeft geschreven over het secularisme.

Nieuwe Spiritualiteit is een aanrader. Net als Kluun's God is Gek is het boek geschreven in het kader van de Maand van de Spiritualiteit. Meesters boek is onderdeel van een serie over grote religies in Nederland. De boeken over hindoeïsme, boeddhisme, christendom, jodendom en islam heb ik overgeslagen, maar nieuwe spiritualiteit is me een vrij onbekend onderwerp. Maarten Meester behandelt in het boek de spiritualiteit van Deepak Chopra en The Secret, van Wicca en Modern Druïdisme, van filosofische levenskunst en door Jezus of het Evangelie volgens Thomas geïnspireerde vrijzinnige stromingen. Vooral de thema's verlossing en ethiek binnen deze vormen van Nieuwe Sprititualiteit legt Meester zeer duidelijk en kritisch uit. Ik ben heel wat wijzer geworden van dit boek.