"Ga rustig zitten en mediteer teneinde het denkvermogen terug te brengen naar zijn oorspronkelijke toestand. Tel eerst de ademhalingen, en breng die dan terug tot zij onmerkbaar zijn. Ervaar het lichaam als vanuit het absolute en je zult niets horen. Zij die hun kalmte herkrijgen nadat voor hen een berg verkruimelt, zijn bijna uitmuntend; zelfs niet schrikken is uitmuntend."- Uit: De Geschriften van Meester Lü, in de vertaling van Thomas Cleary
19 januari 2011
Uitmuntend
Blijdschap
"Men dient niet verheugd te zijn bij het spirituele werk, want als het denken verheugd is, ontstaat energie die inhaligheid voortbrengt. Als men mediteert, is blijdschap die in de geest opkomt als het ontbloeien van zijn bloesem. Men moet dit koesteren."Uit: De Geschriften van Meester Lü, in de vertaling van Thomas Cleary
Is Lue Zi nu niet in tegenspraak met zichzelf? Raak niet verheugd, maar wanneer je toch blij wordt, koester het dan maar wel? Slechte vertaling?
Weefsel
"Ten aanzien van de toestanden die men ervaart bij het beoefenen van stilte zijn er allereerst dofheid, vergetelheid en onbeteugelde gedachten. Dan is er lichtheid en prilheid. Later is het alsof je je in sluiers van goudweefsel bevindt. Tenslotte is het alsof je terugkeert in het aardse leven. Als een zachte wind onder de heldere maan."- Uit: De Geschriften van Meester Lü, in de vertaling van Thomas Cleary
Streefweigering
"Loop langzaam en ontspannen en je zult niet struikelen. Slaap diep en je zult in de nacht niet woelen. Leerlingen dienen in de eerste plaats sereniteit en geduld te hebben. Ten tweede dienen zij afstand te bewaren, niet te denken aan het verleden of zich zorgen te maken over de toekomst. Als je aan het verleden denkt, kom je niet los van je oude zelf. Wanneer je aan de toekomst denkt, lijkt de weg lang en moeilijk te begaan. Het is beter sereen en ontspannen te zijn, niet te denken aan het verleden of aan de toekomst maar normaal handelend slechts aandacht te schenken aan het heden. Iedere bereiking is vooruitgang en dit ontwikkelt zich. Wanneer je wilt bereiken en jezelf belooft dit door veel werken en oefeningen te doen, is dit nog altijd persoonlijk belang, waarbij verdiensten worden uitgerekend en naar profijt gestreefd wordt. Dan kan het denken niet zuiver zijn. Dit is het uitgangspunt voor consequent gedrag."- Uit: De Geschriften van Meester Lü, in de vertaling van Thomas Cleary
16 januari 2011
Free Bird
Absoluut niet des Qaboos, dit soort muziek. Maar dit nummer luister ik wel graag. Het schijnt een sufgedraaide, beroemde plaat te zijn, maar dat weet ik niet, want ik luister anders nooit naar dit soort muziek.
Rectificatie
In dit artikel schrijf ik dat "Kristofer Schipper, woonachtig in China en taoïstisch meester, bezweert in Tao, de Levende Religie van China, dat er geen historische taoïstische tempel meer te vinden is in China." Inmiddels weet ik dat dit niet klopt. De Levende Religie van China staat op mijn lijstje van herlezing, want heb ik hem nu verkeerd begrepen of beweert Schipper iets dat niet klopt? In ieder geval zijn er zeker nog historische tempels te vinden in China. Bijvoorbeeld het prachtige tempelcomplex Wu Dang. Ook worden, onder andere in Beijing zelf, gewoon taoïstische vieringen gehouden. Het taoïsme is met vuur en geweld bestreden, zowel tijdens de Culturele Revolutie als eerder, maar het heeft de religie niet doen bezwijken.
Nu ik toch bezig ben, nog een tweetal correcties. Zhuang Zi zet in zijn boek de wijsgeer Confucius regelmatig voor schut. Ik kreeg daardoor de indruk dat daoïsme en confucianisme concurrende filosofische systemen waren. Aangezien latere keizers het hiërarchische confucianisme beschermden en het anarchistische daoïsme bestreden, leek mij een ernstig verschil in opvatting niet denkbeeldig.
Het belletje had al mogen rinkelen bij die passages in de Zhuangzi waar Zhuang zi zijn goede vriend Hui Zi net zo hard aanvalt als hij dat doet bij Confucius. Dit is een vorm van discussie, geen hatelijkheden. Confucius spreekt in zijn eigen teksten, De Analecten, ook over de Tao. Ook hij is een adept. Dat is niet heel verwonderlijk. Tao was een algemeen geldend begrip in die tijd. Confucius was een daoïst. Maar daar moet bij aangemerkt worden dat niemand in die dagen zichzelf zo noemde. Ook Zhuang Zi niet. Er was geen leerstellige tegenhanger. Iedereen was overtuigd van Tao, maar een wijsgerige stroming als zodanig bestond nog niet. Confucius is niet in tegenspraak met het daoïsme. Hij is er onderdeel van.
Koenraad Elst refereert dan ook steeds aan 'de Chinese volksuitingen die bekend staan onder de naam daoïsme'. En zo kom ik bij het derde en laatste punt dat ik hier recht wilde zetten. Zoals hindoeïsme een door de moslims in India bedachte term is om alle inheemse religies mee aan te duiden, of die religies nu met elkaar verwant waren of niet, zo is daoïsme net zo'n term voor alle volksreligies uit China. Maar in tegenstelling tot het hindoeïsme heeft het daoïsme wel een grote gemene deler: Tao.
Overigens ben ik in Amerikaanse publicaties over het onderwerp wel consequent onderscheid tegengekomen tussen confucianisme en daoïsme. Ik acht de uitleg van Elst heel aannemelijk, maar zo te merken is die niet algeheel erkend.
Nu ik toch bezig ben, nog een tweetal correcties. Zhuang Zi zet in zijn boek de wijsgeer Confucius regelmatig voor schut. Ik kreeg daardoor de indruk dat daoïsme en confucianisme concurrende filosofische systemen waren. Aangezien latere keizers het hiërarchische confucianisme beschermden en het anarchistische daoïsme bestreden, leek mij een ernstig verschil in opvatting niet denkbeeldig.
Het belletje had al mogen rinkelen bij die passages in de Zhuangzi waar Zhuang zi zijn goede vriend Hui Zi net zo hard aanvalt als hij dat doet bij Confucius. Dit is een vorm van discussie, geen hatelijkheden. Confucius spreekt in zijn eigen teksten, De Analecten, ook over de Tao. Ook hij is een adept. Dat is niet heel verwonderlijk. Tao was een algemeen geldend begrip in die tijd. Confucius was een daoïst. Maar daar moet bij aangemerkt worden dat niemand in die dagen zichzelf zo noemde. Ook Zhuang Zi niet. Er was geen leerstellige tegenhanger. Iedereen was overtuigd van Tao, maar een wijsgerige stroming als zodanig bestond nog niet. Confucius is niet in tegenspraak met het daoïsme. Hij is er onderdeel van.
Koenraad Elst refereert dan ook steeds aan 'de Chinese volksuitingen die bekend staan onder de naam daoïsme'. En zo kom ik bij het derde en laatste punt dat ik hier recht wilde zetten. Zoals hindoeïsme een door de moslims in India bedachte term is om alle inheemse religies mee aan te duiden, of die religies nu met elkaar verwant waren of niet, zo is daoïsme net zo'n term voor alle volksreligies uit China. Maar in tegenstelling tot het hindoeïsme heeft het daoïsme wel een grote gemene deler: Tao.
Overigens ben ik in Amerikaanse publicaties over het onderwerp wel consequent onderscheid tegengekomen tussen confucianisme en daoïsme. Ik acht de uitleg van Elst heel aannemelijk, maar zo te merken is die niet algeheel erkend.
De Donkere Zijde van het Boeddhisme, een boekbespreking
Ik vond dit boek online en het sprak me aan omdat het boeddhisme me niet aanspreekt. In de leer van het boeddhisme (kort door de bocht: 'alles is lijden') herken ik niets. Zenboeddhisme beoordeelde ik iets positiever dan mahayana boeddhisme, maar dat bleek te komen omdat Chan boeddhisme (zen boeddhisme) een adaptatie van het daoïsme is. Daarnaast stoort het me dat het boeddhisme zo'n uitermate positief imago heeft bij mensen die het niet kennen, terwijl ik die positiviteit in de leer zelf helemaal niet terug zie. Ben ik nou zo achterdochtig of zijn de anderen naïef? Ook de Dalai Lama heb ik nog niet kunnen betrappen op diepzinnig goed advies.
Voordat ik De Donkere Zijde van het Boeddhisme kocht, heb ik eerst een ander boek van Koenraad Elst van de bibliotheek geleend. Dit om te testen of Elst niet zo zwaar Vlaams schrijft dat ik het niet meer goed kan volgen. Dat kom voor. Gelukkig schrijft Elst niet alleen heel standaard Nederlands, hij schrijft ook prikkelend, bondig en nuchter. Ik had De Moord op de Mahatma geleend van de bieb en hoewel de moord op Gandhi zich niet bijster op mijn belangstelling mag verheugen, heb ik het boek gemakkelijk uitgelezen. De moord, de politieke situatie van dat moment en de rol van Gandhi zaten anders in elkaar dan over het algemeen gedacht wordt. Niet dat de moord rechtmatig verklaard kan worden. Wat Elst doet is Gandhi's heligheid reduceren tot de menselijke rol die hij gehad heeft. En daar houd ik in ieder geval heel erg van.
Elst is geschoold in de Indiase en de Chinese cultuur. Je zou hem kunnen betichten van een lichte voorkeur voor het hindoeïme, in tegenstelling tot het boeddhisme, maar daar is hij te nuchter voor. Overigens blijkt zijn kennis van het onderwerp alleen al uit zijn benaming van het onderwerp. Hindoeïsme is een bedachte kulterm om alles te verzamelen wat in India aan godsdienst beleden wordt. De grootste groep zijn de Brahmanen en die betitelt Elst consequent bij hun eigen naam. Sommige boeken die godsdienst bekritiseren zijn overduidelijk geschreven door ex-belijders of anderszins door die godsdienst benadeelden. De zure lucht van hun gramschap dampt dan van de pagina's af. Dat is heerlijke lectuur; irrationeel bashen. Maar de boodschap van het boek kun je niet meer serieus nemen. Ergens had ik gehoopt dat Elst ook zo'n boek had geschreven. Een ellenlange litanie tegen de bewierrookte kaalkopjes van de Boeddha. Dat doet Elst niet. Hij is in flinke delen van het boek zeer positief over het boeddhisme. Zo zijn ze nooit een godsdienstoorlog gestart en doen ze niet aan zending. Stille meditatie is bewezen fysiek gezond en de Boeddha stelde verplicht dat nooit een dier geslacht zou worden voor een boeddhist (idealiter is dat dan ook nooit gebeurd).
Maar de Boeddha was wel een man van zijn tijd. Buitengewoon vrouwonvriendelijk, er niet toe te brengen om het kastesysteem te bestrijden. neerkijkend op de onaanraakbaren, zich de steun aanleunend van de rijken, zijn gezin in de steek latend, zijn monniken verbiedend te werken en de maatschappij verplichtend zijn naar persoonlijke verlichting zoekende orde te onderhouden.
Het boeddhisme heeft altijd de heersende klasse gesteund wanneer zij de boeddhisten steunden. Ze geloofden in de status quo want alles is lijden, dus waarom zou je iets aan de aardse hel willen veranderen? Het boeddhisme was escapisme. Om hun eigen voortbestaan te garanderen richten ze lijfeigenschap en slavernij in (met name in Tibet, dat is pas sinds de verovering door China slaafvrij) en hielpen ze indirecht om tegenstrevers te vermoorden. Nee, het boeddhisme heeft geen oorlog gevoerd, maar wel bloed aan de handen. En zoals elke religie heeft ook het boeddhisme de tand des tijds met behulp van vervormingen doorstaan. Elst diept het ene na het andere voorbeeld op van huidige praktijken die in strijd zijn met de leer van de Boeddha zelf. Religie is mensenwerk.
Naast het boeddhisme spreekt Elst ook over het daoÏsme, aangezien het Chan boeddhisme daarvan een afgeleide is. Hij geeft in zijn korte beschouwingen op die religie hele duidelijke antwoorden en verwerpt het new age-gebruik van daoïsme zoals dat hier in het westen plaatsvindt. Ik garandeer jullie dat ik uit dit boek zal citeren op deze site.
Is dit boek een aanrader? Ja. Maar wel viel me op, toen ik in een mijnenveld van spelfouten was beland, dat Elst geen redacteur leek te hebben. Ik ging op zoek naar het dankwoord dat de auteur meestal schrijft voor alle controleurs, meelezers en adviseurs en dat bleek er niet te zijn. Dit geeft me het gevoel dat Elst de tekst niet heeft laten lezen door collega's en dat de visie in het boek geen toetsing heeft gehad. Iets om bij het lezen in het achterhoofd te houden.
Voordat ik De Donkere Zijde van het Boeddhisme kocht, heb ik eerst een ander boek van Koenraad Elst van de bibliotheek geleend. Dit om te testen of Elst niet zo zwaar Vlaams schrijft dat ik het niet meer goed kan volgen. Dat kom voor. Gelukkig schrijft Elst niet alleen heel standaard Nederlands, hij schrijft ook prikkelend, bondig en nuchter. Ik had De Moord op de Mahatma geleend van de bieb en hoewel de moord op Gandhi zich niet bijster op mijn belangstelling mag verheugen, heb ik het boek gemakkelijk uitgelezen. De moord, de politieke situatie van dat moment en de rol van Gandhi zaten anders in elkaar dan over het algemeen gedacht wordt. Niet dat de moord rechtmatig verklaard kan worden. Wat Elst doet is Gandhi's heligheid reduceren tot de menselijke rol die hij gehad heeft. En daar houd ik in ieder geval heel erg van.
Elst is geschoold in de Indiase en de Chinese cultuur. Je zou hem kunnen betichten van een lichte voorkeur voor het hindoeïme, in tegenstelling tot het boeddhisme, maar daar is hij te nuchter voor. Overigens blijkt zijn kennis van het onderwerp alleen al uit zijn benaming van het onderwerp. Hindoeïsme is een bedachte kulterm om alles te verzamelen wat in India aan godsdienst beleden wordt. De grootste groep zijn de Brahmanen en die betitelt Elst consequent bij hun eigen naam. Sommige boeken die godsdienst bekritiseren zijn overduidelijk geschreven door ex-belijders of anderszins door die godsdienst benadeelden. De zure lucht van hun gramschap dampt dan van de pagina's af. Dat is heerlijke lectuur; irrationeel bashen. Maar de boodschap van het boek kun je niet meer serieus nemen. Ergens had ik gehoopt dat Elst ook zo'n boek had geschreven. Een ellenlange litanie tegen de bewierrookte kaalkopjes van de Boeddha. Dat doet Elst niet. Hij is in flinke delen van het boek zeer positief over het boeddhisme. Zo zijn ze nooit een godsdienstoorlog gestart en doen ze niet aan zending. Stille meditatie is bewezen fysiek gezond en de Boeddha stelde verplicht dat nooit een dier geslacht zou worden voor een boeddhist (idealiter is dat dan ook nooit gebeurd).
Maar de Boeddha was wel een man van zijn tijd. Buitengewoon vrouwonvriendelijk, er niet toe te brengen om het kastesysteem te bestrijden. neerkijkend op de onaanraakbaren, zich de steun aanleunend van de rijken, zijn gezin in de steek latend, zijn monniken verbiedend te werken en de maatschappij verplichtend zijn naar persoonlijke verlichting zoekende orde te onderhouden.
Het boeddhisme heeft altijd de heersende klasse gesteund wanneer zij de boeddhisten steunden. Ze geloofden in de status quo want alles is lijden, dus waarom zou je iets aan de aardse hel willen veranderen? Het boeddhisme was escapisme. Om hun eigen voortbestaan te garanderen richten ze lijfeigenschap en slavernij in (met name in Tibet, dat is pas sinds de verovering door China slaafvrij) en hielpen ze indirecht om tegenstrevers te vermoorden. Nee, het boeddhisme heeft geen oorlog gevoerd, maar wel bloed aan de handen. En zoals elke religie heeft ook het boeddhisme de tand des tijds met behulp van vervormingen doorstaan. Elst diept het ene na het andere voorbeeld op van huidige praktijken die in strijd zijn met de leer van de Boeddha zelf. Religie is mensenwerk.
Naast het boeddhisme spreekt Elst ook over het daoÏsme, aangezien het Chan boeddhisme daarvan een afgeleide is. Hij geeft in zijn korte beschouwingen op die religie hele duidelijke antwoorden en verwerpt het new age-gebruik van daoïsme zoals dat hier in het westen plaatsvindt. Ik garandeer jullie dat ik uit dit boek zal citeren op deze site.
Is dit boek een aanrader? Ja. Maar wel viel me op, toen ik in een mijnenveld van spelfouten was beland, dat Elst geen redacteur leek te hebben. Ik ging op zoek naar het dankwoord dat de auteur meestal schrijft voor alle controleurs, meelezers en adviseurs en dat bleek er niet te zijn. Dit geeft me het gevoel dat Elst de tekst niet heeft laten lezen door collega's en dat de visie in het boek geen toetsing heeft gehad. Iets om bij het lezen in het achterhoofd te houden.
Verbetering pagina Daoïsme
In de keuzebalk hier rechts staat de optie naar de pagina Daoïsme. Tot voor kort stond het gespeld als Taoïsme, maar ik heb bedacht de wetenschappelijke spelling van de levensbeschouwing te gaan gebruiken. Natuurlijk omdat daaruit mag blijken dat ik steeds ietsje meer begrijp waar ik over praat, maar ook omdat daoïsme gewoon de correcte uitspraak van de term is.
Voor nu heb ik kleine aanpassingen gedaan aan de tekst. Dankzij meerdere publicaties die ik de laatste tijd gelezen heb kan ik er meer aan toevoegen. Ik hoop dat ik lezers van dienst ben met de pagina Daoïsme.
Voor nu heb ik kleine aanpassingen gedaan aan de tekst. Dankzij meerdere publicaties die ik de laatste tijd gelezen heb kan ik er meer aan toevoegen. Ik hoop dat ik lezers van dienst ben met de pagina Daoïsme.
Antropomorf
"Het christendom moraliseert en moraliseert maar. Het is zo kleinburgerlijk. Neem nou de manier waarop het hiernamaals wordt geschetst: alsof het een kokosnotenlocatie met palmbomen en een ijscoman op de hoek is. Mij lijkt de benadering van bijvoorbeeld de hindoes veel wijzer. Ik geloof niet in goden; ik geloof wel in het belang van goden. Ze helpen ons te begrijpen. God is het machteloze reiken naar onszelf, ons ik. God, dat zijn wij: de mengelmoes van onze kwaliteiten en tekortkomingen. De Grieken hielden er dan ook een heel scala aan 'menselijke' goden en godinnen op na."- Erik Vos geïnterviewd door Frénk van der Linden
Erik weet niet precies wat de hindoes geloven, zo te merken. En ik geef de christenen niet te eten die geloven dat het hiernamaals géén kokosnotenlocatie is. Hij simplificeert mij te veel. Maar zijn gedachte dat God het machteloze reiken naar onszelf is, vind ik heel interessant. We kunnen God niet antropomorf genoeg voorstellen. Wanneer we daarmee zouden stoppen zouden we geen God meer overhouden.
Geen antwoorden
"Toneel is de lamp waarmee ik me een weg baan door de duisternis van het leven. Ik belicht er de essentiële vraagstukken mee, ik onderzoek, zonder de illusie dat ik antwoorden zal vinden. Sterker: antwoorden -zeker míjn antwoorden - vind ik oninteressant. En verdacht. Negen van de tien keer zijn het leugens. Kunst moet vragen oproepen, zich verre houden van de fouten die al eeuwen worden gemaakt door het onbetrouwbare duo Kerk en Staat."- Erik Vos in een interview door Frénk van der Linden
Ik heb dit citaat afgelopen najaar overgeschreven. Waarschijnlijk omdat het de onafhankelijkheid van kunst benadrukt en omdat waarheidsvinding niet bij kunst hoort. Evenmin zoals het hoort bij religie of politiek. Hoewel alledrie dat wel proberen.
Abonneren op:
Posts (Atom)