In De Bijbel, van Karen Armstrong, over de geschiedenis van ontstaan en (letterlijk)lezing van de Bijbel, kwam ik de Scopes Trial opnieuw tegen. In Niet Zonder Religie (Why Religion Matters) van Huston Smith las ik eerder over deze rechtszaak. Smith is de ultieme apologeet. Wat hem betreft heeft elke religie het volkomen bij het juiste eind. Hij fulmineerde dan ook tegen de Scopes Trial waarin letterlijklezers werden genaild door vrijdenkers.
Karen Armstrong noemt de Scopes Trial in het licht van de opkomst van christelijk rechts in Amerika. Fundamentalistisch christelijk Amerika is namelijk behoorlijk jong. De Scopes Trial dateert van 1925 en was de eerste keer dat letterlijklezen de oppervlakte bereikte. Armstrong haakt daar als volgt op in:
"In de pers werden de fundamentalisten meesmuilend uitgemaakt voor hopeloze fossielen die het moderne leven niet aankonden. Uit hun reactie hierop kunnen wij ook nu nog lering trekken. Wanneer fundamentalisten worden aangevallen, zullen zij zich over het algemeen juist nog extremistischer opstellen. Vóór Dayton [Dayton, Tennessee, waar de Scopes Trial plaatsvond - Qaboos] waren de conservatieven op hun hoede geweest voor de evolutieleer, maar slechts weinigen hadden het 'creationisme' omhelsd, dat volhoudt dat het eerste hoofdstuk van Genesis tot in detail feitelijk waar is. Na het proces tegen Scopes werd hun letterlijke interpretatie van de Schrift veel rigoureuzer en maakten zij van het creationisme het vlaggenschip van hun beweging. Voordien waren de fundamentalisten bereid geweest om samen met de linkse politiek te werken aan maatschappelijke hervormingen; daarna maakten ze een ommezwaai naar uiterst rechts, en daar bevinden ze zich nu nog steeds."
Ik moest denken aan het boek Het Nieuwe Onbehagen van Vilan van de Loo. In al het onbehagen juist een heel aangenaam boek voor feministen. Van de Loo klaagt dat Ayaan Hirsi Ali niet serieus wordt genomen als voorvechter van de rechten voor islamitische vrouwen. Toen ik dat las, dacht ik terug aan al die keren in internetdiscussies dat meerdere vrouwen, waaronder ik, probeerden uit te leggen dat Ayaan meer vliegen zou vangen met stroop dan met azijn. Islamitische vrouwen zouden zich eerder door Ayaan verdedigd voelen, als Ayaan niet zou strijden tegen een deel van de identiteit van die vrouwen: hun geloof. Ayaan knokte zowel voor als tegen die vrouwen en won uiteindelijk niets.
Ik vond de passage uit dit boek van Armstrong om twee redenen belangrijk. Ten eerste toont het dat het hard bestrijden van moslimfundamentalisten zal leiden tot verharding van het moslimfundamentalisme. Ten tweede toont het aan dat overtuigd zijn van creationisme volgens Genesis en letterlijklezen van de Bijbel postmodern zijn en niet een klassiek onderdeel van de religie. De theologie en de samenleving van de 19e en 20e eeuw schiep letterlijklezers. Ze zaten niet al in de religie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten